Биыл Нұр-Сұлтан қаласы өте ыстық болды, осыған байланысты жылу мен күн соққысы кезінде мамандандырылған медициналық көмекке жүгіну жағдайлары күрт өсті. Мұндай жағдайларды болдырмас үшін, біз солтүстік тұрғындар ұзақ суық қыста ұмытып кететін кейбір сақтық шараларды есте сақтауымыз керек.

• Ыстық күндерде табиғи матадан жасалған жеңіл, бос киім киіп, жеңіл бас киім киіп, өзіңізбен бірге бір бөтелке су алып жүріңіз. Ауа температурасы жоғары (28◦С жоғары) күндерде, әсіресе күн белсенділігі кезінде (11-ден 17:00-ге дейін) ерекше қажеттіліксіз көшеге шықпаңыз.
• Кондиционері бар үй-жайда төмен температураны орнатпаңыз, +23 пен +25◦С аралығында қалпына келтіріңіз. Егер пәтерде немесе жұмыс бөлмесінде кондиционер болмаса, желдеткіштің алдына қойылған су ыдысын пайдаланып ауаны салқындатуға болады. Жылы ауа қысымының әсерінен су буланып, бөлмені 2-3 градусқа салқындатады.
• Ыстық ауа-райында майлы, қуырылған және тәтті тағамдарды диетаңыздан шығарыңыз. Мәзірде жеңіл тағамдар болуы керек – көкөністер, жемістер, қайнатылған немесе бұқтырылған балық, тауық еті, суық сорпалар мен окрошкалар. Санитарлық гигиена ережелерін есте сақтаңыз-көкөністер мен жемістерді ағынды сумен мұқият жуыңыз, ет, балықты қайнатыңыз.
• Денені сусызданудан қорғау үшін көп ішу керек – күніне кемінде 1,5 – 3 литр. Оның негізгі көлемі (дейін екі литр сұйықтық әртүрлі түрінде) таңертеңгі немесе кешкі сағаттарда ағзаға пайдалы. Алкогольді (сыраны қоса) және газдалған сусындарды ішу ұсынылмайды, олар шөлді қандырып қана қоймайды, сонымен қатар организмдегі метаболикалық процестерді баяулатады. Салқын су ішемін деп , ауыруыңыз мүмкін. Абай болыңыз!
• Жүрек-қан тамырлары, онкологиялық аурулардан, тыныс алу органдарының ауруларынан зардап шегетін адамдар, созылмалы аурулары бар барлық адамдар осы аурулардың өршуінің және олардың асқынуының алдын алу мәселелері бойынша емдеуші дәрігермен кеңесу керек.
• Дені сау адамдар да денсаулығына қамқорлық жасап, ыстық күндерде жылу мен күн соққыларын, қан қысымын жоғарылатуды және т. б. болдырмау үшін сақтық шараларды сақтауы керек.
• Ыстықта балаларға ерекше назар аударыңыз! Балалар ағзасы қоршаған ортаның жоғары температурасына ерекше сезімтал. Баланың қызып кету белгілері-терінің қызаруы, қызба, летаргия, жүрек айну, себепсіз қыңырлық, ентігу, құрысулар және тіпті әлсіздік- бұл белгілердің алғашқы көріністерінде баладан киімді шешіп, көлденең күйге келтіріп, бүкіл денені дымқыл шүберекпен немесе суға малынған шүберекпен сүртіп, әр 5-10 минут сайын су ішкіздіру керек. Есін жоғалтқан жағдайда дереу жедел жәрдем шақырыңыз.
• Барлық осы белгілер ересектерде де жылу немесе күн соққысы кезінде байқалады. Сондықтан жәбірленушіні салқын жерде, басына салқын компресс қою керек. Егер ол ес – түссіз болса, оған көп мөлшерде сусын беріңіз, егер жоқ болса, аммиактың көмегімен сезімін оятып, жедел жәрдем бригадасының келуін күтіңіз.

МАҢЫЗДЫ АҚПАРАТ!

• Күн сәулесі таңертең 10:00- ге дейін, кешке 17:00-ден бастап қауіпсіз болады.
• Ешқашан теріңіздің қызаруы мен күннің күйіп қалуына жол бермеңіз. Егер бұл орын алса, көлеңкеде кем дегенде екі күн өткізіңіз.
• Тіпті жас және дені сау адамдар да күніне бір жарым-екі сағаттан артық емес күн сәулесінде бола алады.
• Нәресте балаларды тікелей күн астына шығару қауіпті.
• Күннен қорғайтын кремдер қолданыңыз.
• Күнге күйген кезде сәндік косметиканы, дезодоранттарды және хош иістерді пайдаланбаңыз – олар теріде жас дақтарының пайда болуына себеп болуы мүмкін.
• Егер сіз демалысты оңтүстік аймақтарда өткізсеңіз, онда теңізде жүзгеннен кейін теріңізді таза сумен шайыңыз. Тұзды тамшылар линзаның әсерін жасайды.
• Тотығудан кейін: салқын душ және ылғалдандырғышпен жұмсақ массаж жасаңыз – бұл теріге қажет нәрсе.

Осы қарапайым сақтық шараларды орындау арқылы, тіпті қалыпты емес жылу жағдайында да, сіз өзіңіздің және балаларыңыздың денсаулығын сақтай аласыз және көптен күткен жазды толықтай тамашалай аласыз!

Күн тию және ыстық өту: белгілері және алғашқы жедел көмек

Жылдың ең ыстық уақытында адамдар көп уақытын көбіне сыртта өткізуіне байланысты жиі күн тигізіп, ыстық өтуіне ұшырайды.

Ыстық өту – бұл адам ағзасына артық ыстық ауаның және инфрақызыл сәуленің түсуінен туындайды.

Күн тию – бұл күн сәулесінің қызуы нәтижесінде адамның миына жоғары температура әсер ететін жылу соққысының жеке жағдайы.

Яғни, ыстық өту және күн тию екі түрлі нәрселер болып табылады: ыстық өту – ыстық пен күннің бүкіл ағзаға әсері, ал күн өту – тек басқа әсер ету болып табылады.

Күн және ыстық өтудің белгілері:

- самайлар пульсациясын сезіну;

- терінің, әсіресе, беттің қызаруы;

- жүрек соғысы жиілігінің минутына жүз немесе одан да көпке дейін өсуі.

Сондай-ақ, болуы мүмкін жағдайлар:

- дене қызуының 40°С дейін көтерілуі;

- әлсіздік, ұйқышылдық;

- бастың айналуы,  құлақта түрлі шулар;

- жүрек айнуы, құсу.

Күн және ыстық өткен кездегі алғашқы көмек:

1) зардап шегушіге қолайлы жағдайлар жасау  -  көлеңкелі салқын жерге апару,  белдігін босату, жағасындағы түймесін ағыту, галстугін,  аяқ киімін шешу, ауа айналымын қамтамасыз ету: желдеткішті, кондиционерді қосу, қолда бар нәрсемен желпу.

2) ағзаны тез салқындату: зардап шегушіні салқын ваннаға жатқызу немесе салқын сумен  дымқылданған сүлгімен орау. Жылынып кеткен сүлгіні ауыстырып отыру. Басына, алақанына, шаптың арасына, қолтық арасына мұз салынған пакетті, автокөліктегі медициналық қорапшадағы термопакетті, болмаса мұздатқыштағы мұздатылған кез келген затты қою керек. Адам ағзасын кем дегенде 38,5°С-қа дейін салқындату керек, әрі қарай ағза өзі күреседі.

3) Жоғалған сұйықтық мөлшерін қалпына келтіру: қарапайым немесе минералды су ішу, лимон қосылған тәтті шай да болады. Қажет болған жағдайда жүрекке тікелей емес массаж және жасанды тыныс алу сияқты жедел реанимациялық шараларды жүргізу үшін дайын болу керек. Қолда нашатыр спирті болғаны жөн. Барлық жағдайларда, егер жағдай қауіп төндірмейтін болса да, зардап шегушіні аурухананың қабылдау бөлмесіне жеткізу немесе 103 қызметіне жүгіну қажет.

Ыстық және күн өтуі болмау үшін ұсынылады:

Ыстық жағдайда жұмыс істейтіндердің барлығының ауыз суға қолжетімділігі болып, сұйықтықты көп ішу тиіс. Ыстықта қарқынды буланудан организм көп мөлшерде сұйықтық жоғалтып, соның нәтижесінде қан қоюланады, бұл жағдай тек жылу реттеудің бұзылысына ғана емес, сонымен қатар инсульт пен инфарктке де душар етуі мүмкін. Ағзадағы тиісті тұз балансын қамтамасыз ету үшін минералды су немесе арнайы су-тұз ерітіндісін ішу қажет.

Күн астында жұмыс істеу кезінде міндетті түрде бас киім киіп жүру керек. Ыстықта және күн астында жұмыс істеген кезде жүйелі түрде кішкене үзіліс жасап отырған дұрыс, бұл үшін арнайы панажайды салқындатқыш құралмен (кондиционермен), басқа да еріксіз желдету жүйесімен жабдықтау қажет.

Сіздерге зор денсаулық тілейміз!